ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๒
เรื่อง
โคลงภาพพระราชพงศาวดาร
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ
กรมพระยาดำรงราชานุภาพได้ทรงพระนิพนธ์คำอธิบายว่า หนังสือโคลงภาพพระราชพงศาวดาร เกิดขึ้นโดยพระราชดำริพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยมีพระราชประสงค์ที่จะสรรเสริญพระเกียรติคุณของพระมหากษัตริย์ไทยในสมัยอยุธยาและรัตนโกสินทร์ที่มีพระมหากรุณาธิคุณต่อประเทศอย่างใหญ่หลวง โคลงภาพเรื่องรูปภาพพงศาวดาร ถูกสร้างขึ้นให้มีจำนวน ๙๒
ภาพ มี ๓๗๖ บท
โคลงสองเรื่องที่ตัดมาให้นักเรียนได้ศึกษา ได้แก่
๑.โคลงพระสุริโยทัยขาดคอช้าง
แต่งเป็นโคลงสี่สุภาพ ๖ บท กล่าวถึงพระสุริโยทัยทรงประกอบวีรกรรมด้วยการที่ป้องกันพระมหาจักรพรรดิให้รอดพ้นจากอาวุธข้าศึก ทำให้พระองค์สิ้นพระชนม์กับคอช้างที่มีชื่อว่า ช้างพลายสุริยกษัตริย์ โดยฝีมือของพระเจ้าแปรด้วยพระแสงของ้าว ความกตัญญูของพระสุริโยทัยทำให้รู้ว่าพระองค์ทรงมีความกตัญญูต่อสามีของตน
และความกตัญญูที่มีต่อบ้านเมืองของตนเอง
๒.โคลงพันท้ายนรสิงห์ถวายชีวิต โคลงเรื่องนี้กล่าวถึงวีรกรรมของพันท้ายนรสิงห์
ซึ่งเป็นแบบอย่างของข้าราชการผู้ที่มีความรับผิดชอบยอมสละชีวิตเพื่อรักษาความศักดิ์สิทธิ์ของกฎหมายไว้ ภาพของพันท้ายนรสิงห์ ได้รับรางวัลที่ ๑๑
ซึ่งเป็นผลงานของนายทอง (พระวรรณวาดวิจิตร) ปัจจุบันตั่งเป็นศาลพันท้ายนรสิงห์
อยู่ที่จังหวัดสมุทรสาคร ตำแหน่งหน้าที่ของพันท้ายนรสิงห์ คือ เป็นนายท้ายเรือ
ยอมรับโทษที่ทำให้โขนเรือหัก (โขนเรือ หมายถึง
ไม้ที่ต่อเสริมหัวเรือท้ายเรือให้งอนเชิดขึ้นไป)
เรือง การย่อความ
การย่อความ คือ
การเก็บใจความสำคัญของเรื่องจากข้อความที่อ่านหรือฟัง
ใจความ
คือ ประโยคหรือข้อความสำคัญของย่อหน้า ถ้าตัดออกจะทำให้เสียความหรือความเปลี่ยนไป
พลความ
คือ ประโยคหรือข้อความที่เป็นส่วนขยายความ
หากตัดส่วนนี้ออกก็ยังเข้าใจเนื้อความได้อยู่
รูปแบบการย่อความ
แบ่งเป็น ๒ ส่วน คือ ๑. ส่วนที่เป็นคำนำ ๒. ส่วนที่เป็นใจความสำคัญ
เรื่อง นิทานปัญจตันตระ
เป็นชื่อนิทานของอินเดีย เป็นนิทานอุทาหรณ์หรือนิทานสอนใจ
มีลักษณะเหมือนนิทานอิสปของกรีก ปัญจตันตระ แปลว่า ๕ ภาค ได้แก่ ๑. การแตกมิตร ๒.
การผูกมิตร ๓.
สงครามและความสงบ ๔. การสูญลาภ ๕. การขาดความยั้งคิด
เรื่อง การเขียนเรื่องสั้น
มีลักษณะและองค์ประกอบดังนี้
๑. มีโครงเรื่องง่าย ๆ ไม่ซับซ้อน
๒. มีแนวคิดเพียงแนวคิดเดียว
๓. มีตัวละครไม่มากนัก ไม่ควรเกิน ๕ ตัว
๔. ดำเนินเรื่องรวดเร็ว
๕. ต้องสร้างเหตุการณ์ที่เกิดปมปัญหา ในตอนสุดท้ายเรื่องต้องคลายปมปัญหาได้
๖. ไม่เน้นฉาก ควรมีเพียงฉากเดียว
๗. มีบทสนทนาสมจริงตามธรรมชาติของมนุษย์
กลวิธีการพูดโน้มน้าวใจ
๑. แสดงให้เห็นความน่าเชื่อถือ
๒. แสดงเหตุผลที่หนักแน่น
๓. เกิดความรู้สึกหรืออารมณ์ร่วมกัน
๔. แสดงให้เห็นทางเลือกทั้งด้านดีและไม่ดี
๕. สร้างความหรรษา
๖. เร้าให้เกิดอารมณ์อย่างแรงกล้า
๗. ให้ข้อมูลด้านดี ไม่พูดถึงด้านเสีย
สมบัติของผู้ดี คือ
ผู้ที่ประพฤติ กาย วาจา และใจอันสุจริต